Veel belangstelling voor Dodenherdenking in gemeente Nunspeet

Ieder jaar neemt het aantal belangstellenden voor de dodenherdenking bij het Verscholen Dorp in de bossen rond Vierhouten toe. Hier ligt, zoals voorzitter Dick van Hemmen van de Stichting Het Verscholen Dorp omschreef, een stukje geschiedenis. Hij was blij met de aanwezigheid van veel jongeren, omdat zij de basis vormen voor de toekomst. 

Wijnand Kooijmans

Het verhaal rond het onderduikerskamp is een indrukwekkend verhaal. Mensen die op de vlucht waren vonden hier een veilig onderdak. In zo’n anderhalf jaar ging het om tachtig tot honderd mensen. Veelal Joden, maar ook bijvoorbeeld verzetsstrijders of Engelse piloten van neergeschoten vliegtuigen. Die zaten er veelal maar voor korte tijd. 

Het bestaan van het onderduikerskamp was bekend bij veel mensen, maar er werd niet over gesproken. Waarmee, volgens Van Hemmen, de waarde van het zwijgen is bewezen. Mensen moesten van eten en drinken worden voorzien, maar ook medische zorg krijgen indien noodzakelijk. Hiervoor werd gezorgd door een groot aantal mensen. 

Een verhaal dat abrupt werd gestopt door de ontdekking van het kamp door de Duitsers. Die wisten vermoedelijk wel van het bestaan van een kamp, maar wisten niet hoe en waar. Omdat zij wat bang waren uitgevallen, gingen ze eerst hulp halen in het dorp Vierhouten, waardoor de meeste onderduikers konden vluchten. Het lukte acht Joodse onderduikers niet. 

De Stichting Het Verscholen Dorp houdt de geschiedenis aan het onderduikerskamp in leven. Onder meer door leerlingen van scholen de geschiedenis te vertellen, maar ook door vele rondleidingen. Volgens Van Hemmen is veel bekend over het dorp, maar veel ook nog niet. Het is het volgens hem waard aandacht aan deze plek te geven. In een tijd waar bedreigingen en antisemitisme toenemen en vooral de Joodse gemeenschap zwaar onder druk staat. Hetgeen de vraag oproept of er iets geleerd is van het verleden. Maar die hoop moet men blijven koesteren, aldus Van Hemmen. 

Herdenking Vierhouten

De herdenking vindt ieder jaar plaats bij het monument aan de Pasopweg dat ter nagedachtenis is geplaatst aan opa Bakker, één van de grondleggers van het kamp. Maar het staat, volgens Van Hemmen, symbool voor iedereen die hierbij is betrokken. 

Voor de acht Joden die zijn gefusilleerd door de Duitsers is dertig jaar geleden een monument aan de Tongerenseweg opgericht op initiatief van Dick Baas, Aart Visser en Henk Kormelink. Na de herdenking aan de Pasopweg vindt ook hier een herdenkingsplechtigheid plaats. De acht die werden opgepakt werden overgebracht naar de Paasheuvel in Vierhouten. Daar overleden twee van hen. De overige zes moesten twee dagen later de terugweg afleggen naar Het Verscholen Dorp. Omdat deze weg te lang was naar de zin van de Duitsers, werden ze onderweg aan het werk gezet en vervolgens gefusilleerd. Onder meer werd hier door een nabestaande verteld hoe de geschiedenis van de familie van de omgekomenen na de oorlog is verlopen en werd het Joodse gebed voor de doden opgedragen. 

Naast kransen, bloemstukken en bloemen werden hier ook steentjes gelegd, waarmee een Joodse traditie in ere wordt gehouden. Bij beide herdenkingen werd de Last Post gespeeld door Johan van der Kolk uit Hulshorst. 

Hulshorst

In Hulshorst gaf burgemeester Céline Blom aan dat in een wereld die nog steeds wordt geconfronteerd met conflicten, geweld, onrecht en verdeeldheid de herinnering aan de gedeelde geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog belangrijker is dan ooit en een kompas biedt voor de toekomst. Ze legde hier een krans met wethouder Jaap Groothuis.

Nunspeet

In Nunspeet werd de krans in het park 40-45 gelegd door burgemeester Blom met wethouder Jennifer Elskamp. Hier werden door hen zelf geschreven gedichten voorgedragen door Franka en Ema van de Immanuelschool.
Kransen werden verder gelegd door leden van Oranjevereniging Nunspeet, veteranen en leden van Amnesty International. De herdenking werd hier na een stille tocht afgesloten bij het monument op de begraafplaats aan de Eperweg.